Ali TECÝRLÝ
Yönetim Kurulu Baþkaný
4572 SAYILI TARIM SATIÞ KOOPERATÝF VE BÝRLÝKLERÝ HAKKINDA KANUN
7809
TARIM SATIÞ KOOPERATÝF VE BÝRLÝKLERÝ HAKKINDA KANUN (1)
Kanun Numarasý : 4572
Kabul Tarihi : 1/6/2000
Yayýmlandýðý R.Gazete : Tarih : 16/6/2000 Sayý : 24081
Yayýmlandýðý Düstur : 5 Cilt : 39
Amaç, kuruluþ ve sermaye
Madde 1 – (Deðiþik birinci fýkra: 28/3/2013-6455/19 md.)Bu Kanunun amacý; tarým satýþ kooperatif ve birliklerine iliþkin hükümleri düzenlemek, bu kuruluþlarýn kooperatifçilik ve kurumsal yönetim ilkelerine uygun olarak yönetilmelerini, özerk, güçlü ve baðýmsýz mali yapýyla piyasa koþullarýnda etkin, verimli ve sürdürülebilir bir þekilde faaliyet göstermelerini saðlamak ve tarým satýþ kooperatifçiliðini güçlendirmektir.
Üreticiler; karþýlýklý yardým, dayanýþma ve kefalet suretiyle meslekî faaliyetleri ile ilgili ihtiyaçlarýný saðlamak, ürünlerini daha iyi þartlarla deðerlendirmek ve ekonomik menfaatlerini korumak amacýyla, aralarýnda sýnýrlý sorumlu, deðiþir sayýda ortaklý ve deðiþir sermayeli, tüzel kiþiliði haiz tarým satýþ kooperatifleri kurabilirler.
Bir tarým satýþ kooperatifinin kurulabilmesi için en az otuz üreticinin, bir tarým satýþ kooperatifleri birliðinin kurulabilmesi için en az üç tarým satýþ kooperatifinin bir araya gelmesi þarttýr.
Kooperatiflerin sermayeleri ortak üreticilerin; birliklerin sermayeleri ise ortak kooperatiflerin taahhüt edecekleri ortaklýk paylarýndan oluþur. Ortaklýk þartlarý, sermaye taahhüt oraný ve miktarlarý ile sermaye ödeme ve iadelerine ait usul ve esaslar örnek anasözleþmelerde gösterilir.
(Deðiþik beþinci fýkra: 28/3/2013-6455/19 md.) Kooperatif ve birliklerdeki ortaklýk paylarý rehin ve haciz edilemez. Ortaklýk paylarýnýn devri örnek anasözleþmede belirtilen þartlarla yapýlabilir.
Tanýmlar
Madde 2 – Bu Kanunda geçen;
a) Bakanlýk: Sanayi ve Ticaret Bakanlýðýný,
b) Ortak: Kooperatifler açýsýndan üretici ortaklarýný, birlikler açýsýndan baðlý kooperatifleri,
c) Kooperatif: Tarým satýþ kooperatiflerini,
d) Birlik: Tarým satýþ kooperatifleri birliklerini,
e) (Mülga: 28/3/2013-6455/30 md.)
Ýfade eder.
–––––––––––––––––––
(1) 11/3/2010 tarihli ve 5957 sayýlý Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliði Bulunan Diðer Mallarýn Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkýnda Kanunun 18 inci maddesiyle, bu Kanunda 5957 sayýlý Kanun hükümlerine aykýrýlýk bulunmasý durumunda mezkur kanun hükümlerinin uygulanacaðý hüküm altýna alýnmýþtýr.
7810
Çalýþma konularý ve çalýþmalarda uyulacak esaslar (1)
Madde 3 – (Deðiþik: 28/3/2013-6455/20 md.)
Kooperatif ve birlikler; ortaklarýn ve gerektiðinde diðer üreticilerin ürünlerinin daha iyi þartlarla deðerlendirilmesi, mesleki faaliyetleri ile ilgili ihtiyaçlarýnýn karþýlanmasý ve ekonomik menfaatlerinin korunmasý konularýnda çalýþýrlar.
Kooperatif ve birliklerin çalýþma konularý ile ürün alým ve deðerlendirme iþlemlerine, ürün alým bedelini hesaplama ve ödeme þekline, kredi kullanmalarýna, yatýrýmlarýna, gelir-gider farklarýnýn daðýtýmýna ve giderlerin paylaþýmýna iliþkin usul ve esaslar örnek anasözleþmede gösterilir. Anasözleþmeyle, ortaklara elde ettiði ürünün tamamýný veya belirli bir kýsmýný teslim etme ya da teslim edilmesi zorunlu asgari ürün miktarý þartý getirilebilir.
Kooperatif ve birliklerin birbirleri ve ortaklarý ile üretim girdisi temini ve ürünlerin deðerlendirilmesi amacýyla yaptýklarý her türlü muameleden borsa tescil ücreti alýnmaz.
Kooperatif ve birlik organlarý ile temsile yetkili personeli, tüm faaliyet ve kararlarýnda, iþ ve iþlemlerinde genel kabul görmüþ rasyonel iþletmecilik uygulamalarý ile kurumsal yönetim ve kooperatifçilik ilkelerini dikkate alýr, bu kuruluþlarýn kuruluþ amaçlarý doðrultusunda hareket eder; varlýklarýný, mali yapýsýný ve rekabet gücünü koruyup geliþtirme yönünde gerekli titizliði gösterir ve basiretli bir tacir gibi davranýrlar.
Bu Kanunda açýkça belirtilen nisaplar saklý kalmak üzere, birlik ve kooperatiflerde toplantý ve karar nisaplarý örnek anasözleþmede düzenlenir. Taþýnmaz alým ve satýmý ile imalat ve inþaat iþlerinin yaptýrýlma yöntemi örnek anasözleþmede düzenlenir.
Bakanlýk, kanunlarýn emredici hükümlerine ve bu Kanunun amacýna aykýrý olmamak þartýyla, bu Kanunda örnek anasözleþmeyle düzenleneceði belirtilen hususlar ile kooperatif ve birliklerin çalýþmalarýna iliþkin gerekli gördüðü konularda düzenleme yapmaya ve kurumsal yönetim ilkeleri belirlemeye yetkilidir. Kooperatif ve birlikler, Bakanlýk tarafýndan istenilecek bilgi ve belgeleri doðru, eksiksiz ve süresi içinde vermekle; oluþturulan elektronik veri tabanlarýna Bakanlýkça istenen verilerin giriþini saðlamakla yükümlüdür.
Organlar, temsil, genel müdürlük ve personel
Madde 4 – (Deðiþik: 28/3/2013-6455/21 md.)
Birlik ve kooperatif organlarý genel kurul ve yönetim kuruludur. Yönetim kurulu asýl ve yedek üyeleri genel kurulca seçilir. Birliklerde genel müdür, kooperatiflerde ise müdür veya vekilleri yönetim kurulunun doðal üyesidir. Genel müdür dýþýndaki birlik yönetim kurulu üyelerinin en az ikisi dört yýllýk yükseköðretim kurumlarýndan mezun ve örnek anasözleþmede belirtilen niteliklere sahip kiþiler arasýndan seçilir.
Genel kurul toplantýlarýna katýlma hakkýna sahip ortaklarda aranan þartlar ile birliklerin genel kurullarýný teþkil eden kooperatiflerin temsilcilerinin sayýsý, nitelikleri, görev süreleri ve seçilme esaslarý, kooperatif ve birlik yönetim kurulu üyelerinin sayýsý ve bu üyelerde aranan þartlar örnek anasözleþmede belirlenir. Yönetim kurulu üyelerinin görev süresi en fazla dört yýl olup süresi dolan yönetim kurulu üyelerinin görevleri, altý ayý geçmemek üzere, yapýlacak ilk genel kurul toplantýsýna kadar devam edebilir. Görev süresi sona erenler yeniden seçilebilir.
––––––––––––––––––––
(1) Bu madde baþlýðý “Çalýþma konularý” iken, 28/3/2013 tarihli ve 6455 sayýlý Kanunun 20 nci maddesiyle metne iþlendiði þekilde deðiþtirilmiþtir.
7810-1
Yönetim kurulu ayda bir kez olaðan olarak toplanýr. Kooperatif ve birlik iþlerinin zorunlu kýldýðý durumlarda, gerekçeli olarak, olaðanüstü toplanabilir. Yönetim kurulu üyelerine ayda en fazla iki toplantý için huzur hakký ve harcýrah ödenebilir.
Haklarýnda 24/4/1969 tarihli ve 1163 sayýlý Kooperatifler Kanununda sayýlan ve göreve seçilmelerine engel teþkil eden suçlar veya görevi kötüye kullanma suçu nedeniyle adli makamlarca dava açýlmasý, Bakanlýkça 1163 sayýlý Kanunun 90 ýncý maddesi gereði görevlerine tedbiren son verilmesi, bu Kanunun 5 inci maddesi kapsamýnda yapýlan denetim sonucunda düzenlenen raporda ibra edilmemeleri yönünde görüþ belirtilmesi veya genel kurula katýlma hakkýna sahip olanlarýn beþte üçünün gündem maddelerinin görüþülmesine geçilmeden önce yazýlý olarak talepte bulunmasý halleri dýþýnda, yönetim kurulu üyelerinin görev süreleri dolmadan azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi ile ilgili hususlar, genel kurul toplantýsý gündemine alýnýp görüþülemez. Yukarýdaki hususlarýn varlýðý halinde ise, yönetim kurulu üyelerinin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesine iliþkin kararlar, hazýrun cetvelinde imzasý bulunanlarýn yarýdan fazlasýnýn oyuyla alýnýr.
Birlik yönetim kurulu, karar organý olarak kanun, anasözleþme ve genel kurul kararlarý doðrultusunda birlik faaliyetlerinin yürütülmesine iliþkin ilke ve esaslarý saptar, yýllýk iþ programlarý, politika ve stratejiler ile personel politikasýný belirler, iþ ve iþlemlerin bunlara uygun yürütülmesini gözetir, genel kurul ve yönetim kurulu kararlarýnýn yerine getirilmesini denetler ve açýkça genel kurulun yetkisinde tanýmlanan hususlar dýþýnda birliðin iþletme konusunun ve amacýnýn gerçekleþtirilmesi için gerekli olan kararlarý alýr.
Birliklerin iþleri kanun, anasözleþme ve diðer mevzuat hükümleri ile genel kurul ve yönetim kurulu kararlarýna uygun olarak, genel müdürün yönetim ve koordinasyonunda genel müdürlük tarafýndan yürütülür. Birlik genel müdürü, birlik faaliyetlerinin yönetilip yönlendirilmesinden sorumlu olup; kanun, anasözleþme, genel kurul ve yönetim kurulu kararlarý ile yýllýk iþ programlarý, politika ve stratejik hedefler doðrultusunda birlik faaliyetlerinin yürütülmesi için uygun idari yapýyý oluþturur, yönetir ve yönlendirir, yönetim kurulu tarafýndan belirlenen politikalar çerçevesinde ürün alým ve deðerlendirme faaliyetlerini koordine eder ve personel planlamasý yapar. Birliðin iþ programý, politika ve stratejilerini hazýrlar ve yönetim kurulu kararýna sunar.
Birlik genel müdürü ve varsa genel müdür yardýmcýlarý, en az dört yýllýk yükseköðretim kurumlarýndan mezun, kamu kurum ve kuruluþlarýnda ya da kooperatif ve birliklerde veya özel kuruluþlarda yönetim, pazarlama, ürün ticareti, denetim, finansman veya bu kuruluþlarýn faaliyet konularýnda en az sekiz yýl çalýþmýþ, 1163 sayýlý Kanunda sayýlan ve yönetim kurulu üyelik görevine seçilmeye engel teþkil eden suçlar veya görevi kötüye kullanma suçu nedeniyle mahkum olmayan kiþiler arasýndan yönetim kurulunca atanýr. Birlik genel müdürü ve genel müdür yardýmcýlarý, yönetim kurulu tarafýndan birliðin amaç ve faaliyet konularýnýn zorunlu kýldýðý makul, kabul edilebilir ve objektif gerekçelere dayanýlarak görevden alýnabilir.
Kooperatiflerin iþleri kanun, anasözleþme ve diðer mevzuat hükümleri ile genel kurul ve yönetim kurulu kararlarýna uygun olarak müdürler tarafýndan yürütülür.
7810-2
Kooperatif ve birliklerde temsil yetkisinin kimler tarafýndan ve ne þekilde kullanýlacaðý örnek anasözleþmede gösterilir. Ancak, bu kuruluþlarý taahhüt altýna koyabilmek için örnek anasözleþmede belirtilen imzaya yetkili kiþilerden en az ikisinin müþterek imzalarý ve bu müþterek imzalardan birinin, birliklerde genel müdüre, kooperatiflerde ise müdüre veya bulunmadýðý durumlarda vekillerine ait olmasý þarttýr.
Kooperatif ve birliklerde istihdam edilen müdür ve diðer personelde aranan þartlar ile atama, nakil, terfi, görevden alma, kadro ve özlük haklarý ile sair esaslar, birlik yönetim kurulunca hazýrlanan ve genel kurulca kabul edilen yönetmelikte gösterilir. Birlik ortaðý olmayan kooperatiflerde söz konusu yönetmelik, yönetim kurulu tarafýndan hazýrlanýr ve genel kurulun onayý ile yürürlüðe girer. Kooperatiflerde müdürün en az dört yýllýk yükseköðretim kurumlarýndan mezun olmasý þarttýr.
Baðýmsýz denetim ve alýnmasý gereken tedbirler (1)
Madde 5 – (Deðiþik: 28/3/2013-6455/22 md.)
Bakanlýkça ortak sayýsý ve ciro gibi kýstaslar dikkate alýnarak belirlenen birlikler, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayýlý Türk Ticaret Kanununun ilgili hükümlerine göre baðýmsýz denetime tabidir.
Yönetim kurulu, doðrudan ya da Bakanlýkça yapýlan denetim veya bu madde kapsamýnda yapýlacak denetim sonucunda bir görüþ olarak bildirilmiþ ise, birlikte ve bir birliðe baðlý olmayan kooperatiflerde üst üste üç dönemin menfi gelir-gider farký ile sonuçlanmasý veya her hâlükârda menfi gelir-gider farkýnýn toplam aktif deðerlerin yüzde onuna tekabül etmesi veya borç ödemede ve giderlerin karþýlanmasýnda sorun yaþanmasý durumlarýnda, birlik ve ortak kooperatiflerin veya kooperatifin varlýðýný, geliþmesini ve devamýný tehlikeye düþüren sebeplerin erken teþhisi, gerekli önlemlerin alýnmasý ve riskin yönetilmesi amacýyla derhal uzmanlardan bir komite kurmak ve komitenin saðlýklý bir þekilde çalýþmasýný saðlamak üzere her türlü tedbiri almakla yükümlüdür. Uzman komitesi raporu, düzenlenmesini takip eden ilk genel kurul toplantýsýnda, gündemde olmasa bile ayrý bir gündem maddesi olarak görüþülür. Genel kurulda, birlik veya kooperatifin varlýðýný ve faaliyetlerini geliþtirip sürdürmesi için gerekli telafi edici tedbirlere iliþkin kararlarýn alýnmasý zorunludur.
Birlik, denetim sonuçlarýný da gözeterek, etkinliði ve verimliliði azalmýþ veya varlýklarýnýn yarýsý karþýlýksýz kalmýþ ortak kooperatiflerden durumlarýnýn düzeltilmesini ister ve iki yýldan fazla olmamak üzere verilen sürede bir baþka kooperatifle birleþme dahil, gerekli tedbirleri almayan kooperatifleri ortaklýktan çýkarýr.
Kooperatifler, baðlý bulunduklarý birliðin mevzuata, anasözleþmelere ve genel kabul görmüþ kooperatifçilik ve kurumsal yönetim ilkelerine aykýrý olmamak koþuluyla faaliyet konularýyla ilgili olarak belirleyeceði ilke ve esaslara uymak ve uygulamak zorundadýr.
––––––––––––––––––––
(1) Bu madde baþlýðý “Baðýmsýz denetim ve birliklerce belirlenecek ilke ve esaslara uyma zorunluluðu” iken, 28/3/2013 tarihli ve 6455 sayýlý Kanunun 22 nci maddesiyle metne iþlendiði þekilde deðiþtirilmiþtir.
7811
Muafiyet ve istisnalar
Madde 6 – Bu Kanuna göre kurulmuþ bulunan kooperatifler ve birliklerin faaliyetlerinde;
a) Kooperatife ortak olmak üzere baþvuran üreticilerle ortaklarýn, kooperatifleriyle yapacaklarý her türlü iþlemleri ve bunlarla ilgili kâðýt, belge, senet, beyanname, taahhütname, vekâletname, makbuz, kooperatif lehine yapacaklarý ipotek ve rehinler her türlü vergi, resim ve harçtan,
b) Ortak içi iþlemler sonucu ortaya çýkan olumlu gelir gider farklarý gelir ve kurumlar vergisinden,
c) Birbirlerinden ve ortaklarýndan aldýklarý faiz ve komisyonlar, birbirleri ya da üçüncü þahýslarla yaptýklarý her türlü gayrimenkul alým satýmý (üçüncü þahýslara terettüp eden vergi, resim ve harçlar hariç), ayrýca üretim tesislerinin ve bu tesislere iliþkin gayrimenkullerin satýþý, baðýþ ve diðer ivazsýz iktisaplarý ile bütün iþleri için düzenlenecek senet, beyanname, taahhütname, sözleþme, vekâletname ve lehlerine yapýlacak ipotek ve rehinler kurumlar vergisi ve damga vergisi de dahil olmak üzere her türlü vergi, resim ve harçtan,
d) Sermaye ve yedek akçeleri ile taþýnmaz mallarý ve bunlarýn gelirleri, ihtiyaçlarý için satýn aldýklarý ve alacaklarýný tahsil gayesiyle mülk edindikleri taþýnmaz mallarý ve bunlarýn bir önceki sahiplerine geri verilmesi iþlemi ile gayrimenkullerine iliþkin her nev’i cins, kayýt, tashih, ifraz, taksim, birleþtirme ve ruhsatlandýrma iþlemleri, depo, hizmet ve üretim tesisi inþaatlarý her türlü vergi, resim ve harçtan, (1)
e) Yapacaklarý kredi iþlemlerine ve temin edecekleri kredilere iliþkin senet, beyanname, taahhütname, sözleþme ve sair her türlü belge ile taþýnmaz mallarýna ait ipotek ve ipotek fekki, taþýnýr mallara ait rehin ve rehnin kaldýrýlmasý iþlemleri, vekâletnameler, taahhütnameler ve sair evrak her türlü vergi, resim ve harçtan,
f) Ortaklarýn kooperatiflerine ödedikleri sermaye paylarýnýn çýkma ve çýkarýlma hallerine baðlý olarak kendilerine iadesi sýrasýnda, anasözleþmelerde gösterilen esaslara göre hesaplanacak iade tutarý ile ödenmiþ sermaye payý tutarý arasýnda üretici lehine doðacak kazançlar gelir vergisinden, kooperatif ve birlikler açýsýndan da kurumlar vergisinden,
g) Kooperatif veya birliklere yapýlan baðýþlar, ortaklardan yapýlacak kesintilerden oluþturulacak fonlar, daðýtýlan ya da daðýtýlmayarak kooperatif faaliyetlerinde kullanýlan risturna tabi gelirler, gelir ve kurumlar vergisinden,
h) Kooperatif ve birliklerin defter ve belgelerinin notere tasdik ettirilmesi iþlemleri yalnýzca noterlik ücretine tabi olup, vergi, resim ve harçtan,
Müstesnadýr.
Gelir Vergisi Kanununa göre yapýlacak tevkifat hükümleri ile katma deðer vergisi hükümleri saklýdýr.
Ancak, bu kuruluþlarýn ortak dýþý iþlemlerden elde edecekleri gelir-gider farklarý ayrý bir hesapta takip ve tespit edilerek vergi kanunlarý hükümlerine göre vergilendirilir. Kooperatif ve birliklerin ortaklarýndan aldýklarý ürünleri, niteliðinde deðiþiklik olmayacak þekilde ilk iþleme tesislerinde iþleyerek üçüncü kiþilere satmalarý ortak içi iþlem sayýlýr.
––––––––––––––––––––
(1) 28/3/2013 tarihli ve 6455 sayýlý Kanunun 23 üncü maddesiyle, bu bentte yer alan “cins ve nev’i, isim ve unvan deðiþiklikleri ile tashihleri” ibaresi “her nev’i cins, kayýt, tashih, ifraz, taksim, birleþtirme ve ruhsatlandýrma iþlemleri, depo, hizmet ve üretim tesisi inþaatlarý” þeklinde deðiþtirilmiþtir.
7812
Örnek anasözleþmeler
Madde 7 – (Deðiþik: 28/3/2013-6455/24 md.)
Kooperatif ve birliklerin örnek anasözleþmeleri, birliklerin görüþü alýnarak Bakanlýkça hazýrlanýr. Bakanlýkça, bu Kanunda açýkça örnek anasözleþmelerde düzenleneceði belirtilen hususlara iliþkin hükümlerde, birliklerin görüþü de alýnarak doðrudan veya birliklerin yarýdan bir fazlasýnýn yönetim kurullarýnýn bu konudaki müþterek isteði ve Bakanlýðýn oluru ile deðiþiklik yapýlabilir. Birliklerin yarýdan bir fazlasýnýn müþtereken deðiþiklik için baþvurmasý halinde, Bakanlýk baþvuruyu en geç üç ay içinde deðerlendirerek sonuçlandýrýr. Anasözleþmelerin diðer hükümlerindeki deðiþiklikler genel usullere göre yapýlýr. Örnek anasözleþmeler, ürün gruplarýna göre de hazýrlanabilir.
Kooperatif ve birlikler, yönetim kurulu kararýyla anasözleþmelerinin örnek anasözleþme deðiþikliklerine intibakýný saðlar ve tescile tabi hususlarý karar tarihinden itibaren bir ay içinde ticaret siciline tescil ettirerek Bakanlýða bildirir. Anasözleþme intibaký ilk genel kurulda ortaklarýn bilgisine sunulur. Anasözleþmelerini en çok altý ay içinde intibak ettirmeyen kooperatif ve birlikler daðýlmýþ sayýlýr.
Yürürlükten kaldýrýlan, uygulanacak ve uygulanmayacak hükümler
Madde 8 – 21.10.1935 tarihli ve 2834 sayýlý Tarým Satýþ Kooperatifleri ve Birlikleri Hakkýnda Kanun, 30.4.1985 tarihli ve 3186 sayýlý Tarým Satýþ Kooperatifleri ve Birliklerinin Kuruluþu Hakkýnda Kanun Hükmünde Kararnamenin Deðiþtirilerek Kabulüne Dair Kanun ile bu Kanunda ek ve deðiþiklikler yapan kanunlar ve 25.12.1969 tarihli ve 1196 sayýlý Tütün Tarým Satýþ Kooperatifleri ve Bölge Birlikleriyle Türkiye Tütün Tarým Satýþ Kooperatifleri Genel Birliði Kanunu yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.
Bu Kanun, 24.4.1969 tarihli ve 1163 sayýlý Kooperatifler Kanununun ayrýlmaz bir parçasý olup, tarým satýþ kooperatif ve birlikleri hakkýnda sýrasýyla, bu Kanun, bu Kanunda açýkça örnek anasözleþmelerde düzenleneceði belirtilen hususlarda örnek anasözleþmeler, 1163 sayýlý Kooperatifler Kanunu ve 29.6.1956 tarihli ve 6762 sayýlý Türk Ticaret Kanununun anonim þirketlerle ilgili hükümleri uygulanýr.
17.7.1964 tarihli ve 506 sayýlý Sosyal Sigortalar Kanununun ek 24 üncü maddesi ve bu Kanun kapsamýndaki kooperatif ve birliklerin denetim kurulu üyeliklerine Devlet memurlarý arasýndan seçilenler için 14.7.1965 tarihli ve 657 sayýlý Devlet Memurlarý Kanununun 28 inci maddesi hükümleri bu görevlere münhasýran uygulanmaz.
(Ek fýkra: 28/3/2013-6455/25 md.) 18/11/1960 tarihli ve 132 sayýlý Türk Standardlarý Enstitüsü Kuruluþ Kanununun 11 inci maddesinin birinci fýkrasýnýn (B) bendi kooperatif ve birlikler hakkýnda uygulanmaz.
Geçici Madde 1 – (Mülga: 28/3/2013-6455/30 md.)
7813
Geçici Madde 2- (Ek:17/9/2004-5234/20 md.)
a) Tarým Satýþ Kooperatif ve Birliklerinin 1.5.2000 tarihi itibarýyla Destekleme ve Fiyat Ýstikrar Fonuna olan borçlarýndan, Tarým Satýþ Kooperatif ve Birliklerinin yeniden yapýlandýrma sürecinde, Yeniden Yapýlandýrma Kurulunun önerileri doðrultusunda tasfiyesi uygun görülenler ile bu borçlarýn tasfiyesine kadar geçecek süre içinde doðacak faizin terkin edilmesine, Hazine Müsteþarlýðýnýn baðlý olduðu Bakanýn teklifi üzerine Maliye Bakaný yetkilidir.
b) Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankasý Anonim Þirketi tarafýndan 99/13288 sayýlý Bakanlar Kurulu Kararý uyarýnca Tarým Satýþ Kooperatif ve Birliklerine Destekleme ve Fiyat Ýstikrar Fonu koþullarýnda kullandýrýlan ve 2001/2312 sayýlý Bakanlar Kurulu Kararý uyarýnca Hazine kaynaðýna dönüþen kredilerden birliklerin yeniden yapýlandýrýlma sürecinde tasfiyesi uygun görülenlerin "tasfiye tarihi itibarýyla kaydi bakiyesinin" terkin edilmesine Hazine Müsteþarlýðýnýn baðlý olduðu Bakanýn teklifi üzerine Maliye Bakaný yetkilidir.
c) Tarým Satýþ Kooperatif ve Birliklerinin 1.5.2000 tarihinden önce mevcut özel bünye faaliyetleri ile ilgili banka borçlarý, birliklerin yeniden yapýlandýrma sürecinde Yeniden Yapýlandýrma Kurulunun önerileri dikkate alýnarak Hazine tarafýndan söz konusu borçlarýn, hangi miktar ve koþullarda üstlenileceðine ve 28.3.2002 tarihli ve 4749 sayýlý Kanun ve ilgili yýl bütçe kanunu hükümleri çerçevesinde üstlenilecek borçlarýn tasfiye edilmesine iliþkin esas ve usuller Bakanlar Kurulunca belirlenir.
Geçici Madde 3- (Ek: 28/3/2013-6455/26 md.)
Bu maddenin yayýmý tarihi itibarýyla kooperatif ve birliklerin kesinleþmiþ en son bilançolarýndaki açýklarý yedek akçelerden ve fonlardan karþýlanamadýðý takdirde, bu bilanço açýklarýný kapatmak üzere ve bilanço açýklarýyla sýnýrlý olmak kaydýyla ortaklara, en fazla sermaye taahhüt tutarlarý kadar, ek ödeme yükümlülüðü getirilir. Ek ödeme yükümlülüðü, ortaklýðýn çýkma veya çýkarýlma nedeniyle sona ermesi hallerinde ödenecek sermaye paylarýndan düþülür ve ödenmiþ sermaye payýný aþan ek ödeme tutarý tahsil edilir. Ölüm nedeniyle ortaklýk sona ermiþ ise, ek ödeme yükümlülüðünün tahsili iade edilecek sermaye payý ile sýnýrlý tutulur.
Ortak baþýna tekabül eden ek ödeme tutarý; bilanço açýðý, deðiþken ve sabit giderler, ortaklarýn teslim ettikleri ürün miktarlarý ve ortak sayýsý gibi kriterler gözetilerek örnek anasözleþmede belirlenecek usul ve esaslara göre hesaplanýr. Bu þekilde hesaplanan ek ödeme tutarlarý, her yýl, yine örnek anasözleþmede belirlenen usul ve esaslara göre güncellenir. Ek ödemelerin tahsili bu güncel tutarlar üzerinden yapýlýr.
Ek ödeme tutarlarý kooperatif ve birlik gelir hesaplarý ile iliþkilendirilmeksizin bilançonun pasifinde özel bir fon hesabýnda izlenir ve bu fon hesabýnda izlenen tutarlar kooperatif ve birliklerin bilanço açýklarýnýn kapatýlmasýnda kullanýlýr.
Geçici Madde 4- (Ek: 28/3/2013-6455/27 md.)
Birliklerin 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayýlý Amme Alacaklarýnýn Tahsil Usulü Hakkýnda Kanun kapsamýnda takip edilenler de dahil olmak üzere, 1/5/2000 tarihinden sonra Destekleme ve Fiyat Ýstikrar Fonu Gider Hesabýndan ilgili mevzuat uyarýnca kullandýklarý krediler ile bu kredilere banka cari faizi veya TEFE/ÜFE aylýk deðiþim oranýndan düþük olaný basit usulde uygulanmak suretiyle hesaplanarak eklenecek tutarýn, bu maddede belirtilen hükümler uyarýnca ödenmesi þartýyla, söz konusu kredilere iliþkin olarak bu maddenin yayýmý tarihine kadar uygulanan faiz, cezai faiz, gecikme faizi, gecikme zammý gibi fer’i alacaklarýn tamamýnýn tahsilinden vazgeçilir.
7814
Tahsilinden vazgeçilen tutarlar birlikler tarafýndan kurum kazancýna dahil edilmez, bilançonun pasifinde özel bir hesapta izlenir ve bu hesapta izlenen tutarlar, birliðin gelir-gider menfi farklarýndan mahsup edilir.
Yeniden yapýlandýrmaya konu edilecek anapara tutarýnýn belirlenmesinde, her bir birliðin muhtelif tarihlerde kullandýðý ve bakiyesi bulunan kredi toplamýndan, varsa yapýlan ödemeler düþüldükten sonra elde edilecek tutar esas alýnýr.
Yeniden yapýlandýrmadan faydalanýlabilmesi için ilgili birlik tarafýndan 6183 sayýlý Kanun kapsamýnda takip edilen borçlar için ilgili vergi dairelerine, 6183 sayýlý Kanun kapsamýnda takip edilmeyen borçlar için ise T.C. Ziraat Bankasýnýn ilgili þubelerine, bu maddenin yayýmý tarihinden itibaren iki ay içinde baþvuruda bulunulur. Süresi içinde baþvuruda bulunulmayan borçlar için ilgili mevzuat uyarýnca borç ertelemesi yapýlmaz ve borç tutarlarý 6183 sayýlý Kanun kapsamýnda takibe konu edilir.
Yeniden yapýlandýrýlan tutar, bu maddenin yayýmýný izleyen yýl baþlamak üzere eþit taksitler halinde yýlda bir ödenir ve ödemeler en fazla on beþ yýlda tamamlanýr. Taksitlerin yýl içinde ödeneceði tarih, baþvuru sýrasýnda belirtilir. Yeniden yapýlandýrýlmýþ olan borcun ilk taksit süresi içinde tamamen ödenmesi halinde, bu madde uyarýnca yeniden hesaplanan faiz tutarlarýndan yüzde yirmi beþ oranýnda indirim uygulanýr. Yeniden yapýlandýrýlan tutara taksit döneminde herhangi bir faiz uygulanmaz.
6183 sayýlý Kanun kapsamýnda takip edilen borçlardan bu madde çerçevesinde yeniden yapýlandýrýlanlara iliþkin iþlemler, ilgili vergi dairesince yürütülür. Ýlgili vergi dairesi veya T.C. Ziraat Bankasý þubesi tarafýndan tahsil edilen tutarlar, iki iþ günü içinde genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere T.C. Ziraat Bankasý aracýlýðýyla Hazine Müsteþarlýðýnýn ilgili hesabýna aktarýlýr.
Taksit tutarlarýnýn vadelerinde kýsmen veya tamamen ödenmemesi durumunda, ödenmeyen kýsma 6183 sayýlý Kanun ile belirlenen oranlarda gecikme zammý uygulanýr. Ýki taksitin arka arkaya vadesinde ve tahakkuk eden gecikme zamlarý ile birlikte tam olarak ödenmemesi halinde yeniden yapýlandýrma iþlemi iptal edilir ve birlikler ödedikleri tutar kadar bu madde hükmünden yararlanýrlar. Kalan tutar 6183 sayýlý Kanun kapsamýnda takibe konu edilir.
Bu maddenin uygulanmasýna iliþkin usul ve esaslar Bakanlar Kurulunca belirlenir.
Geçici Madde 5- (Ek: 28/3/2013-6455/28 md.)
Birliklerin bu Kanun uyarýnca terkin ve tasfiye edilen 1/5/2000 tarihi öncesi borç anapara ve faiz tutarlarý ile 1/5/2000 tarihinden sonra birliklere kullandýrýlan Destekleme ve Fiyat Ýstikrar Fonu kredilerinin bu Kanunun geçici 4 üncü maddesi uyarýnca tahsilinden vazgeçilen faizlerle oluþturduklarý özel fon hesabýndan, birliðin gelir-gider menfi farklarýnýn yaný sýra, ortak kooperatiflerden olan ve tahsil kabiliyeti kalmamýþ bulunan birlik alacaklarý ile bu maddenin yayýmý tarihine kadar bu alacaklara iliþkin iþleyen faiz ve gecikme zammý gibi fer’i alacaklarý da mahsup edilebilir. Kooperatiflerin birliklere olan bu kapsamdaki borçlarýnýn, birlik bilançolarýndaki özel fon tutarýný aþmasý durumunda, birlik yönetim kurulu kararýyla aþan tutarlarýn da tahsilinden vazgeçilebilir. Kooperatif borçlarýnýn bu þekilde mahsup edilmesi veya tahsilinden vazgeçilmesi sermaye transferi olarak deðerlendirilmez. Birliklerin ortak kooperatiflere yönelik 1/5/2000 tarihinden itibaren yaptýklarý alacaðýn mahsup edilmesi ve tahsilinden vazgeçilmesi iþlemleri, bu madde kapsamýnda yapýlmýþ sayýlýr.
7815
Kooperatiflerin birliklere olan borçlarýndan mahsup edilen veya tahsilinden vazgeçilen tutarlar, kurum kazancýna dahil edilmez, kooperatif gelir hesaplarý ile iliþkilendirilmeksizin bilançonun pasifinde özel bir fon hesabýnda izlenir ve bu fon hesabýnda izlenen tutarlar kooperatiflerin gelir-gider menfi farklarýndan mahsup edilebilir. Bu mahsuplar sonucu kalan tutarlar birlik ve kooperatiflerin özel fon hesabýnda tutulmaya devam olunur.
Özel fon hesabý tutarlarýnýn herhangi bir suretle iþletmeden çekilmesi, sermayeye ilave dýþýnda baþka bir hesaba nakledilmesi, ortaklara daðýtýlmasý veya iþletmenin tasfiyesi, devredilmesi, bölünmesi hallerinde söz konusu tutarlar ilgili dönem kazancý ile iliþkilendirilmeksizin bu dönemde vergiye tabi tutulur.
Geçici Madde 6- (Ek: 28/3/2013-6455/29 md.)
Bakanlýkça bu maddenin yayýmý tarihinden itibaren bir yýl içinde 7 nci madde çerçevesinde örnek anasözleþmeler hazýrlanýr. Anasözleþme deðiþiklikleri tescil ettirilinceye kadar mevcut anasözleþmelerin bu Kanuna aykýrý olmayan hükümleri uygulanýr.
4 üncü maddenin birinci ve ikinci fýkralarýnda yer alan birlik ve kooperatif yönetim kurulu üyelerine iliþkin hükümler ilk yönetim kurulu seçimlerinden itibaren uygulanýr.
4 üncü maddenin dokuzuncu fýkrasýnda yer alan kooperatiflerde müdürlerin en az dört yýllýk yükseköðrenim görmüþ olma þartý, mevcut kooperatif müdürleri için bu görevleri sona erene kadar uygulanmaz.
Geçici Madde 7 – (Ek: 3/4/2013-6456/ 55 md.)
1/5/2000 tarihinden sonra Destekleme ve Fiyat Ýstikrar Fonu (DFÝF) kaynaklarýndan kredi kullanan ve bu maddenin yayýmý tarihi itibarýyla kredi bakiyesi bulunan birliklerin, bu maddenin yayýmýný izleyen üç ay içinde tasfiye kararý almalarý ve bu madde hükümlerinden yararlanmak için Bakanlýða baþvurmalarý hâlinde, tasfiye süreçlerinin tamamlanmasý ve birliðin ticaret sicil kayýtlarýnýn silinmesini takiben, Hazine alacaðýna dönüþen DFÝF kaynaklý kredi borçlarýnýn ve 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayýlý Amme Alacaklarýnýn Tahsil Usulü Hakkýnda Kanun hükümlerine göre takip edilen borçlarý ile kamuya olan diðer borçlarýnýn tasfiye kararýnýn Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayýmlandýðý tarih itibarýyla bakiyelerinin terkin edilmesi hususunda Bakanlýðýn talebi ve Hazine Müsteþarlýðýnýn baðlý bulunduðu Bakanýn teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir. Birliklerin kamu kurum ve kuruluþlarýna olan borçlarý tasfiye iþlemlerinin yürütülmesi ve sonuçlandýrýlmasýna engel teþkil etmez.
Tasfiye kararý alan birliklerin terkine konu borçlarýna ve fer’ilerine tasfiye kararýnýn Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayýmlandýðý tarihten itibaren faiz ve gecikme cezasý tahakkuk ettirilmez. Terkine konu borçlara iliþkin olarak birlikler ve yöneticileri hakkýnda yürütülen icra, takip ve haciz iþlemleri ilgili idarelerce durdurulur. Bu borçlara iliþkin olarak açýlmýþ davalarda tasfiye ve terkin iþlemleri tamamlanana kadar mahkemelerce yargýlamanýn durdurulmasýna karar verilir. Tasfiye sürecinde, üzerinde takyidat bulunan varlýklarýn satýlarak tasfiye edilmesi hâlinde, bütün takyidatlar bedel üzerine taþýnmak suretiyle ilgili kamu idarelerince tasfiye kurulunun bildirimi üzerine kaldýrýlýr. Tasfiye ve terkin iþlemlerinin tamamlanmasý hâlinde, durdurulmuþ olan icra, takip ve haciz iþlemleri ile davalar kendiliðinden düþer.
7816
Birliklerin tasfiyesine iliþkin kendi mevzuatlarýndaki hükümler bu madde kapsamýnda tasfiye kararý alan birlikler hakkýnda uygulanmaz.
Birliklerin varlýklarýnýn tasfiyesi sonucunda elde edilecek gelir öncelikle personeline olan borçlarýnýn ödenmesinde kullanýlýr. Artan deðerler 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayýlý Ýcra ve Ýflas Kanununun 206 ncý maddesindeki sýraya göre daðýtýlýr. Tasfiye süreci tamamlandýktan sonra herhangi bir artý deðer kalmasý durumunda kalan tutar Hazineye aktarýlýr. Bu maddeye konu kamu alacaklarýndan kaynaklanan bilanço açýklarý için ortaklara ek ödeme yükümlülüðü getirilmez.
Tasfiye ve terkin iþlemleri tamamlanmadan tasfiye kararýndan dönen birlikler için bu madde kapsamýnda tahakkuk ettirilmeyen faiz ve gecikme cezalarý dondurulduklarý günden itibaren yeniden hesaplanarak tahakkuk ettirilir ve icra, takip ve haciz iþlemleri ile durdurulmuþ davalar yürütülmeye devam olunur. Tasfiye kararý alýndýðý tarih ile tasfiyenin kapatýldýðý veya vazgeçme hâlinde vazgeçildiði tarih arasýnda her türlü zamanaþýmý ve hak düþürücü süreler iþlemez.
Borçlarý terkin edilen birliklerin, söz konusu borçlara iliþkin þahsi sorumluluðu, yargýya intikal eden konularda mahkeme kararý, yargýya intikal etmemiþ olanlarda ise Bakanlýk incelemesi sonucunda tespit edilmiþ olan yönetim kurulu üyeleri ve yöneticileri baþka bir kooperatif veya birlikte ortak, temsilci, yönetici ve yönetim kurulu üyesi olamazlar. Tasfiye olan birliðin faaliyet konusu ile ilgili baþka bir birlik kurulamaz.
Bakanlar Kurulu tarafýndan terkini uygun görülen borçlar ile tasfiye sonrasýnda Hazineye intikal eden varlýklarý mahiyetlerine göre ilgili devlet hesaplarýna kaydettirmeye Maliye Bakaný yetkilidir.
Bu maddenin uygulanmasýna ve tasfiye iþlemlerine iliþkin usul ve esaslar Hazine Müsteþarlýðýnýn baðlý olduðu Bakanýn görüþü üzerine Bakanlýk tarafýndan sevk edilecek Bakanlar Kurulu Kararý ile belirlenir.
Yürürlük
Madde 9 – Bu Kanun yayýmý tarihinde yürürlüðe girer.
Yürütme
Madde 10 – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
4572 SAYILI KANUNA EK VE DEÐÝÞÝKLÝK GETÝREN
MEVZUATIN VEYA ANAYASA MAHKEMESÝ TARAFINDAN ÝPTAL EDÝLEN HÜKÜMLERÝN YÜRÜRLÜÐE GÝRÝÞ TARÝHÝNÝ
GÖSTERÝR LÝSTE
|
Deðiþtiren Kanunun/ Ýptal Eden Anayasa Mahkemesinin Kararýnýn Numarasý
|
4572 sayýlý Kanunun deðiþen veya iptal edilen maddeleri
|
Yürürlüðe Giriþ Tarihi
|
|
4962
|
Geçici Madde 1
|
16/6/2000 tarihinden geçerli olmak üzere 7/8/2003
|
|
5234
|
Geçici Madde 2
|
1/1/2005
|
|
5290
|
Geçici Madde 1
|
6/1/2005
|
|
6455
|
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, Geçici Madde 1, 3, 4, 5, 6
|
11/4/2013
|
|
6456
|
Geçici Madde 7
|
18/4/2013
|
|
Baþkandan
Haberlerimiz
Duyurular
Mevzuat
Bilgilendirme
Yararlý Linkler
Kurlar
TekD tarafýndan tasarlanmýþtýr.